De afgelopen periode hebben we meer dan 15 blogs geschreven over brandveiligheid op scholen met daarbij een e-book en een checklist. Ik heb de afgelopen periode verschillende scholen geïnterviewd en ook dit leverde veel input op.
Tijdens de interviews, ervaringen van collega's en deskresearch kreeg ik veel verhalen te horen. Soms merkte ik ook hoeveel impact een brand op mensen kan hebben. Niemand zit op brand te wachten en iedereen wil het voorkomen. Laten we daar dan ook samen aan werken. Ik hoop dat dit blog u helpt hier vandaag nog mee te beginnen.
Het leek mij een goed idee om alle informatie omtrent brandveiligheid in een speciale blog te verwerken. Een blog, uitgebreider dan anders, met veel tips over de brandveiligheid op scholen. Ik neem u graag mee aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden. Denkt u na dit blog nog een waardevolle tip te hebben? Deel deze dan onderaan in de reacties.
1: Zorg voor voldoende brandblusmiddelen
Logisch, maar wel belangrijk. Wanneer er brand uitbreekt, is het belangrijk om deze snel te blussen, zodat u schade kunt voorkomen. Zorg dat in iedere projecteringszone een bluseenheid aanwezig is. In dit blog vindt u meer informatie over dit onderwerp. Mocht het na het lezen van het blog nog niet duidelijk zijn, raad ik u aan uw vragen te stellen aan de installateur.
2: Zorg voor juiste blusmiddelen
Er bestaan verschillende soorten blusmiddelen. Een klasse A blusmiddel is bijvoorbeeld voor het blussen van hout, en een klasse E blusmiddel is voor het blussen van elektrische apparaten. Zorg dat de juiste blusmiddelen in het juiste lokaal hangen. Over de verschillende soorten blusmiddelen leest u hier meer.
3: Controleer de brandveiligheid op vaste momenten
Door de drukte van uw dagelijkse werkzaamheden wordt een dagelijkse controle snel vergeten. Gelukkig zijn er alerte conciërges aanwezig die ingrijpen als dat nodig is. Door structureel, bijvoorbeeld op drie vaste momenten per dag, een ronde door de school te lopen, kunt u brandveiligheidsrisico's snel herstellen. Dit is een taak die vrijwel iedereen kan uitvoeren, maar het is wel belangrijk dat dit ook daadwerkelijk gebeurt.
4: Zorg dat de brandveiligheidsmaatregelen zichtbaar zijn
Het komt regelmatig voor dat door versieringen aan de wand of door een gordijn een handbrandmelder niet zichtbaar is. Dit is natuurlijk geen opzet, maar het vormt wel een brandveiligheidsrisico. Daarom raden we u aan dit risico op meerdere manieren weg te nemen. Allereerst kunt u de leraren instrueren en ten tweede kunt u dit punt meenemen in uw controle op de drie vaste momenten per dag (zie tip 3).
5: Plaats de handbrandmelders op de juiste plek
In de normen voor de brandveiligheid in gebouwen is goed nagedacht over de plek waar handbrandmelders moeten hangen. Een van de regels houdt bijvoorbeeld in dat de handbrandmelder zichtbaar moet worden opgehangen. Maar er zijn nog een aantal regels. Deze regels leest u in het blog over een brandveilige school.
6: Neem brandvertragende maatregelen
Uiteraard wilt u voorkomen dat er brand uitbreekt. Maar wat als er wel brand uitbreekt? Dan wilt u zoveel mogelijk tijd hebben om alle leerlingen uit het gebouw te begeleiden.
Om dit te bereiken, kunt u aantal dingen doen. Denk bijvoorbeeld aan brandwerende scheidingen, speciale brandvertragende gordijnen en meubelen of een brandvertragend plafond.
7: Brandveilige feestvieringen op school
Let ook tijdens speciale avonden, zoals een kerstviering, op dat versieringen brandveilig zijn en op de juiste plek hangen. Steekt u kaarsen aan? Kijk dan uit dat de foldertjes van de avond niet in de buurt van het vuur kunnen komen. Meer van dit soort maatregelen leest u in een blog over de kerstavond op school. Overigens gelden deze tips ook voor andere gelegenheden.
8: Zorg ervoor dat iedereen de beveiligingsmaatregelen direct kan gebruiken
Bij een bezoek aan het CLV liet de hoofdconciërge mij een foto zien van blusmiddel dat tussen de deur was geklemd. Niemand zou het blusmiddel in geval van brand direct kunnen gebruiken. Gelukkig hebben zij dit direct opgelost, maar wellicht bestaan er in uw school ook dit soort situaties. Zorg ervoor dat deze situatie worden opgelost.
Zelfs een tafel voor een handbrandmelder of een blusmiddel kan al hinderlijk zijn. Misschien heeft u zelf nog een voorbeeld dat u wilt delen, inclusief oplossing. Deze kunt u onderaan dit blog plaatsen.
9: Houd vluchtgangen vrij
Iedereen begrijpt deze maatregelen, alleen is de praktijk soms anders. Een leerling even op de gang zetten met een tafel of de klas tijdelijk ombouwen, zorgt voor het tijdelijk blokkeren van vluchtwegen. Voorkom deze situaties, ook al zijn ze maar tijdelijk. In die tijd kan er net brand uitbreken.
10: Zorg voor duidelijke instructies bij calamiteiten
Ik denk dat de meeste lezers dit al geregeld hebben. Op iedere school waar ik kwam, zag ik een duidelijke instructiekaart met daarop de stappen die moeten worden ondernomen tijdens een ontruiming. In sommige gevallen waren er zelfs instructies aanwezig in geval van bommeldingen. Zorg dat deze instructies up-to-date zijn en blijven. En dat ze in ieder lokaal hangen!
11: Oefen regelmatig een ontruiming
Ja, daar is de tip weer. Als u vaker een blog van mij leest, bent u dit al tegengekomen. Waarom telkens die herhaling? Omdat het heel belangrijk is dat dit goed wordt uitgevoerd.
Laatst was ik op een school waar leerlingen tijdens een oefening een ruimte vol rook in liepen. In een echte situatie is dit dodelijk. Daarom is het belangrijk dat we blijven oefenen, iedereen bewust maken van de risico's en mensen aanspreken wanneer er iets fout gaat.
Het is verplicht om minimaal 1 keer per jaar een ontruimingsoefening te organiseren. Dit verschilt per gebouw, afhankelijk van de RI&E. Lees mijn blog voor meer toelichting. U kunt volgens de wet handelen, maar u kunt ook, net als het CLV in Veenendaal, vaker oefenen. Het CLV voert bijvoorbeeld 3 tot 4 keer per jaar een ontruimingsoefening uit.
12: Zorg voor een goed ontruimingsplan
Om goed te kunnen oefenen, moet er een goed en duidelijk plan aanwezig zijn. Uit de statistieken van onze blogs blijkt dat veel mensen op zoek zijn naar de eisen van een goed ontruimingsplan. Wellicht bent u dat ook. Hier leest u de 5 belangrijkste eisen voor een goed ontruimingsplan.
Heeft u hulp nodig bij het maken van een goed ontruimingsplan of bent u op zoek naar de kosten van een ontruimingsplan? In dit blog vindt u meer informatie.
13: Zorg voor het juiste brandalarm
Er zijn verschillende soorten brandalarmen. Zo bestaat er een stilalarm, een sirene en een brandalarm met gesproken woord. Welk type alarm is geschikt voor uw situatie? Lees er hier meer over.
Daarnaast zijn er ook normen voor het geluidsniveau van het alarm. Uw installateur kan u helpen dit goed in te stellen, maar wellicht is het goed om de kennis zelf ook in huis te hebben. Daarom hebben wij de informatie verzameld in een ander blog.
14: Zorg voor rookmelders op de juiste plek
Weet u waar de rookmelders moeten hangen? Ook hiervoor zijn allerlei normen beschreven in de wet. In het kort: bij een doodlopend einde en rond brandwerende scheidingen. Hier leest u de hele toelichting.
15: Voorkom loze meldingen
De afgelopen vijf jaar heeft de brandweer zich ingezet om het aantal nodeloze meldingen terug te dringen, en met succes. In de afgelopen vijf jaar zijn er 50% minder loze meldingen bij de brandweer binnengekomen.
Dit is geweldig, alleen zijn het er nog steeds veel. Daarom zetten we de strijd tegen nodeloze meldingen voort. Voorkom dat er stof in rookmelders terecht komt of dat rookmelders afgaan door werkzaamheden in uw school. Lees de verdere toelichting in dit blog.
16: Zorg voor bewustzijn bij ouders en kinderen
Ik denk dat het belangrijk is om ouders (bij basisscholen) en leerlingen (bij alle scholen) mee te nemen in de maatregelen die u treft voor de brandveiligheid. Basisschool de Stifthorst stuurt ouders bijvoorbeeld informatie over de ontruimingsoefening die georganiseerd is. U kunt leerlingen bij brandveiligheid betrekken door lessen, thema-avonden en tal van andere activiteiten te organiseren. Lees hoe het ROC hiermee omgaat.
17: Zorg dat leraren en stagiaires weten wat ze moeten doen bij brand
Tijdens een interview gaf iemand aan dat zij stagiaires en nieuwe docenten altijd een briefje laat ondertekenen. Hierin staan wat regels omtrent de ontruimingsoefening uitgelegd. Nieuwe collega's krijgen pas de sleutel wanneer ze het briefje gelezen en ondertekend hebben. Op deze manier heeft iedere leraar en stagiaire tenminste één keer de korte versie van een ontruimingsplan doorgelezen.
18: Betrek leraren bij de brandveiligheid van uw school
Hoe meer mensen u bij de brandveiligheid betrekt, hoe meer risico's u signaleert. Organiseer bijvoorbeeld evaluatierondes bij een ontruimingsoefening, een avond over brandveiligheid of neem brandveiligheid standaard mee in de vergadering. Het gaat er om dat leraren weten waar ze op moeten letten.
19: Neem weerstand bij leraren weg
Een conciërge vertelde mij dat hij veel weerstand ervaart bij leraren. Zo wilden zijn collega's bijvoorbeeld niet meewerken tijdens ontruimingsoefeningen.
Iemand anders loste dit op door met de leraren in gesprek te gaan. Dit leidde ertoe dat tijdens een ontruimingsoefening een leraar mag doorgaan met een toets als het betrekking heeft tot het examen. Iemand van BHV gaat in zo'n situatie even het lokaal binnen om te melden dat het een oefening betreft, want in geval van een echte brand moet de volledige school natuurlijk wel ontruimd worden.
20: Zorg voor een alerte conciërge
Ik noemde het net al; de alerte conciërge. Zorg ervoor dat de conciërge de brandveiligheidsvoorschriften kent. Hij loopt rond in het gebouw en is uitstekend in staat de risico's te signaleren. De directeur van de Stifthorst bevestigde dat dit goed werkt. De conciërge kan veel brandveiligheidsmaatregelen in de gaten houden.
21: Bespreek brandveiligheid met de directie/bestuur
Brandveiligheid moet een belangrijk thema zijn binnen de directie of het bestuur. Brandveiligheid valt natuurlijk onder het kopje 'veiligheid', maar ik raad u aan om brandveiligheid ook als afzonderlijk onderwerp te benoemen. Zorg dat de brandveiligheid op uw school altijd goed geregeld is en dat medewerkers u hierover kunnen bereiken.
22: Werk als team aan de brandveiligheid
Samen kom je verder. Dat geldt ook voor brandveiligheid. Probeer als team aan de veiligheid van de school te werken om op die manier risico's te minimaliseren. Hoe u hier met elkaar aan kunt werken, heb ik beschreven in een blog.
23: Vraag advies aan brandweer of adviseurs
De brandweer is onze vriend. De brandweer komt periodiek langs om uw school te controleren. Soms wordt dit als overdreven of lastig ervaren. U kunt echter veel van de brandweer leren. Zo heeft de Stifthorst een ontruimingsoefening met de brandweer georganiseerd, wat leidde tot veel waardevolle tips. Wellicht is dit iets waar u ook mee aan de slag kunt.
24: Maak een rapport met foto's van risico's
Dit vond ik persoonlijk een van de mooiste tips die ik tijdens het interview op het CLV in Veenendaal kreeg. Eenmaal per jaar wordt er een uitgebreide ronde door het gebouw gelopen om de veiligheid te controleren. Van ieder risico wordt een foto gemaakt en in een rapport verwerkt. Zo weet de directie waar aan gewerkt kan worden en bovendien blijft een risico op deze manier geen term, maar wordt het visueel. Uiteraard worden de tekortkomingen direct opgelost.
25: Doe de maandelijkse controle
De verantwoordelijke van de brandmeldinstallatie moet er ook voor zorgen dat er maandelijks een controle wordt uitgevoerd. Dit kunt u uitbesteden, maar met een eenvoudige cursus 'beheerder brandmeldinstallatie' kunt u dit ook zelf doen. In dit blog staan de taken die de beheerder maandelijks moet uitvoeren.
26: Zorg voor een actuele RI&E
De papieren moeten op orde zijn en de risico's geëvalueerd. Dit kunt u allemaal waarborgen in een RI&E. Zorg dat dit op orde is en dat u hier serieus mee omgaat.
27: Denk na over eventuele gevolgen
Brand heeft grote gevolgen en kan ondanks alle maatregelen niet voorkomen worden. De maatregelen helpen wel om de kans te minimaliseren. Van een veiligheidsdeskundige kreeg ik de volgende tip: voor scholen is het belangrijk om over de gevolgen na te denken. Ik deel deze mening en daarom schreef ik daar een blog over.
Wilt u meer weten over de wet- en regelgeving van een brandmeldinstallatie? Download dan dit GRATIS e-book.
